Hebt u het nieuwe Tweede Kamergebouw wel eens op TV gezien? Het is een gebouw met veel glas. Net als het nieuwe stadshuis van Nieuwegein. Ik was daar laatst voor een opening. Veel glas. Want transparantie is het motto van deze tijd: binnen en buiten moeten verbonden zijn. Geen achterkamertjes, geen ivoren torens, maar openheid, communicatie, verbondenheid. De directeur van een gezondheidscentrum hield een toespraak. Hij maakt zich zorgen. Een zeer groot aantal Nieuwegeiners heeft klachten die eigenlijk geen lichamelijke oorzaak hebben. Het heeft met hun situatie te maken. Veel mensen zijn onrustig, maken zich zorgen, gaan onder iets gebukt. De economische crisis ondergraaft ook nog eens het gevoel van veiligheid en zekerheid. Ik voel dat zelf en herken het bij anderen. Deze huisarts deed een beroep op alle aanwezigen om zich nog actiever in te zetten voor de leefbaarheid van de stad en de verbondenheid tussen mensen. Ook een opwekkend woord, een positief woord dat hoop uitstraalt, achtte hij van levensbelang. Het gaf me een extra stimulans om echt iets van de kerstvieringen te maken. Bij de Zonnebloem bijvoorbeeld, waar 160 ouderen bij elkaar waren, en waar mensen zichtbaar genoten van de ontmoeting, die hen hun zorgen en eenzaamheid even deed vergeten. Een ontmoeting rond het verhaal: het verhaal van de kerst. Ook vanavond besef ik dat woorden nooit zomaar woorden zijn; woorden doen er toe. Een positieve boodschap kan het duister lichter maken; ze kan mensen die ergens onder gebukt gaan lichtvoetiger maken. En daarmee bijdragen aan hun, aan onze gezondheid.

Binnen en buiten; ze werken op elkaar in. Als je ongezond leeft en veel piekert ga je achteruit, kun je kansen die er zijn niet pakken. Je leven wordt armer. Als er van binnen licht schijnt, dan werkt dat door naar buiten, naar je gezondheid, naar je relaties, naar wat echt gelukkig maakt. Je durft lief te hebben! Binnen en buiten: deze woorden komen ook voor in een tekst van Augustinus. Deze kerkvader, theoloog en bisschop uit de vijfde eeuw, die trouwens ook vader was, werd op latere leeftijd gedoopt. Hij schreef over zijn relatie met God: “Veel te laat heb ik U lief gekregen, o schoonheid zo oud en toch zo nieuw.” En dan komt die zin over binnen en buiten: “Binnen in mij was Gij en ik was buiten, en dáár zocht ik U. Ik stortte mij op de mooie dingen die Gij gemaakt hebt. Gij was bij mij, maar ik was niet bij U!”.

Wat is dat vandaag de dag: God buiten je zoeken? We zoeken God buiten onszelf als we onze ziel en zaligheid ophangen aan of het wel goed gaat: met onze baan, met onze familie, met onze gezondheid, met de economie. Als je vooral daarop leunt, dan ga je vroeg of laat een keer onderuit. Want we zijn kwetsbare wezens in een steeds veranderende wereld. Als je houvast uit je uiterlijke omstandigheden bestaat, dan voel je je volkomen machteloos als dat houvast wegvalt. En dat gebeurt een keer. In het Franse klooster in Taizé, u weet wel, waar zoveel jongeren komen, sprak ik eens een Duitse huisarts die zei: “Veel klachten komen eigenlijk voort uit een verwaarlozen van de ziel”. Een uitspraak om eens over na te denken.

U bent vast hier naar toe gekomen om voedsel voor de ziel te zoeken, om iets van God op het spoor te komen. Zonder Jezus is kerst geen bal aan, las ik op een poster; Een grappige uitspraak. Maar zo is het wel. Zonder het evangelie blijft het buitenkant. Gezellig, maar het vervliegt zo weer, omdat de ziel niet is gevoed. We voeden ons vandaag met oude verhalen. Over een lang verwachte vredevorst. En over een kind in de kribbe. We dompelen ons onder in de warmte van de zang, en in het warme bad van de saamhorigheid, van het samen toezingen van God die mens werd.

Het lijkt alsof we iemand bezingen die buiten ons is; ja die we zelfs hoog in de hemel projecteren. Maar de boodschap van de kerst is juist dat God zich met ons en met de aarde verbonden heeft. Als wij liefhebben, soms tegen de verdrukking in, dan is het de Geest van de mens geworden God die in ons leeft. Goed kerstmis vieren is: de liefdesrelatie met die innerlijke partner weer op het spoor komen en de kracht ervan ervaren. Goed Kerstmis vieren is: weer ontdekken dat de liefde van de Eeuwige in ons vlees en bloed geworden is en ons wil dragen door de tijd. Augustinus schreef over zijn relatie tot God: “Uiterlijke dingen hielden mij ver van U verwijderd”. Maar dan bidt hij: “Toen hebt Gij geroepen en geschreeuwd en mijn hoofd doorbroken. Geschitterd en gestraald hebt Gij en mijn blindheid verjaagd. Een heerlijke geur hebt Gij verspreid; en diep ademde ik die in en nu snak ik naar U. Ik heb U geproefd en sindsdien dorst en honger ik naar U. Gij hebt mijn hart geraakt, en het is ontvlamd in verlangen naar Uw vrede.”

Moge dit kerstfeest ons de kracht van die wederzijdse liefdesrelatie tussen de Barmhartige en ons doen herontdekken. Als we weer beseffen dat de liefde van God echt in ons woont, dan gaan we anders om met wat ons overkomt. Als je door iets uit het lood geslagen wordt, dan kun je daarop reageren door anderen of het noodlot de schuld te geven en of te vluchten in zelfmedelijden. Je kunt ook je pijn en je verwarring onder ogen zien en die in je gebed voor God brengen. Je kunt vragen om steun, om hulp. Juist dan kan het licht van God meer gaan schijnen van binnen. Dan worden we transparanter. Er is als het ware een licht dat van binnenuit op onze situatie kan gaan schijnen; een licht dat ons troost, een licht dat ons bemoedigt, een licht dat ons lichtvoetiger maakt en de kracht geeft werkelijk lief te hebben. Dat dit moge gebeuren, dat wens ik u mede namens de collega’s van het pastoraal team van harte toe. Een zalig kerstfeest.