Ga heen en zondig niet meer (2010)

 Wat heeft Jezus in het zand geschreven?  Die vraag geraakt niet opgelost.  Zo vlug waait weg, wat in het zand is geschreven.  Schrijf de goede dingen neer op wat duurzaam is.  Zo deed een man die met zijn vriend door de woestijn trok.  Ze waren goede vrienden en geraakten toch in een hevige discussie, waarbij werd geslagen.  De man, die een slag kreeg, schreef daarop in het zand: "Vandaag heeft mijn vriend mij geslagen." 

De tocht gaat verder.  De vriend die werd geslagen geraakt in moeilijkheden.  Zijn compagnon redt hem uit het water.  Zijn vriend grifte nu volgende zin in een harde steen: "Vandaag heeft mijn vriend mij geholpen".  Hij paste toe wat een leraar hem op school had geleerd: "Vertel enkel de goeddoende waarheid."  Wat in zand is geschreven is, wordt uitgevaagd.  Wat in steen is gegrift, blijft lang leesbaar. 

Wanneer Jezus in het zand schreef, was dit niet uit desinteresse.  Jezus reageert niet zoals die keer wanneer een man hem zijn interventie vroeg bij een erfeniszaak (Lc. 12,14).  Jezus is begaan met die vrouw en met de aanklacht tegen haar.  Hij vat maar al te goed hoe zwaar en pijnlijk deze confrontatie was voor de vrouw tussen haar aanklagers.  Moeten wij bij een aanklacht niet alle partijen horen?  De vrouw wordt beschuldigd, maar wie waren de anderen en welk was hun rol?  

Rechtspreken is een zware aangelegenheid.  Is er altijd recht geschied en eerlijk geoordeeld?  In het proces van Outreau (Noord-Frankrijk) werden zes mensen valselijk beschuldigd en zelfs veroordeeld.  Een van de beklaagde was de priesterarbeider Dominique Wiel.  Hij werd veroordeeld en zat twee jaar in de gevangenis.  Bij een herziening bleek de aanklacht ongegrond.  Hij werd daarop samen met vijf andere vrijgesproken.  Hij heeft de kinderen, die hem hadden beschuldigd, vergiffenis geschonken.  Hij kan echter die pijnlijke zaak niet vergeten.  Het gerecht moet grondig veranderen.  Dominique komt uit een gezin van 14 kinderen en ondervond veel steun van hen die in hem zijn blijven geloven.  Een vriend priesterarbeider getuigde voor de rechter: « Dominique est un homme qui ne se met à genoux que devant Dieu ».  Dit vat goed samen hoe hij is.  Zelf zegt hij: "Ik heb altijd over mijn engagementen heen mijn geloof beleefd in twijfel en zoeken."  Het is maar in het gevang dat hij nooit heeft getwijfeld.  "In die momenten van waarheid ondervond ik heel sterk wat het betekent te geloven: de zekerheid dat alles eens goed gaat zal gaan." 

Wat weten we van de vrouw die op een vroege ochtend voor Jezus werd gebracht?  Vaak steken we een verwijtende vinger uit naar mensen.  In een gespreksgroep zei een vrouw hoe pijnlijk ze werd vernederd wanneer ze als 17 jarige een kind verwachtte.  Ze telde niet meer mee in de klas, want 'meisje van de zonde'. 

In zijn gesprek met Georg Sporschill s.j: kreeg kardinaal Carlo Martini in Jeruzalem vragen voorgelegd over kerk en seksualiteit.  Het is maar billijk dat het kerkelijk leergezag een positief woord spreekt over seksualiteit.  "Van de officiële kant van de kerk is over het zesde gebod in het verleden wat te veel gezegd.  Er over zwijgen had wel eens beter geweest zijn.  Liefde raakt de mensen rechtstreeks.  Zij mogen niet op zij gehouden worden bij het zoeken naar een antwoord en een weg op dit terrein.  Denk maar aan het bijbels verhaal waarin wetgeleerden een overspelige vrouw bij Jezus slepen en hem de vraag stellen of zij moet gestenigd worden.  Jezus antwoordt niet op hun vraag, maar hij veroordeelt de wetgeleerden omdat zij van de vrouw een voorwerp hebben gemaakt en niet naar haar hebben geluisterd.  Daarenboven, was de man, die betrokken was bij het overspel, zelfs niet aanwezig.  De vragen over seksualiteit en familie zouden in ieder geval zo door de kerk moeten behandeld worden dat de verantwoordelijkheid van zij die lief hebben er een dragende en bepalende rol in heeft" (C. Martini, Le rêve de Jérusalem, p. 146). 

Jezus schreef in het zand nadat hij een belangrijke uitspraak had gedaan: "Wie zonder zonde is, laat deze de eerste steen werpen."  Onderzoek, waar je zelf staat, zo zegt Jezus.  Hij laat de Farizeeën en schriftgeleerden daarbij aanvoelen dat zij die vrouw misbruiken.  Zij treden niet op in naam van de gerechtigheid, maar om Jezus een valstrik te leggen. 

Luc Ferry beoordeelt de inbreng van het christendom zeer positief, o.a. omdat het meer belang hecht aan de geest dan aan de letter.  Het 'forum internum' heeft meer gewicht dan de letterlijke observantie van de wet.  Hij verwijst daarvoor naar het verhaal van de overspelige vrouw.  "Jezus treedt buiten de kring van de weldenkende, van hen die zich houden aan de strikte, mechanische toepassing van de wet.  Hij doet beroep op hun geweten.  Hij vraagt hen of zij in geweten, in hun innerlijk forum, zeker zijn dat wat ze doen met de vrouw goed is.  Als je jezelf onderzoekt, ben je dan beter dan zij, die jullie willen doden en die misschien gezondigd heeft uit liefde" (L. Ferry, Apprendre à vivre, p. 92).  De strenge rechters gaan twijfelen en druipen af.  Jezus zegt tot de vrouw: "zondig niet meer."  Moet iemand nog gestraft als hij/zij inziet wat mis was en er spijt over heeft?

 Jezus schreef in het zand, zodat ondertussen elkeen kon nadenken.  Dit stuk hoort eerder thuis bij Lucas dan bij Johannes.  Om het even waar, als het ons maar bijbrengt dat God niet veroordeelt en dat Hij ons tot het goede aanspoort.