Wie vader eert en moeder hoogacht (2011)

 

Wie is mijn vader, wie is mijn moeder?  Een vraag die Jezus stelt en zelf beantwoordt: “Ieder die de wil van mijn Vader in de hemel doet, is mijn broer en zuster en moeder” (Mt. 12,50, Mc. 3,35; Lc. 8,21).

Mijn vader; mijn moeder?  Vondelingen hebben hierop geen antwoord en zouden het willen weten.  Het KRO programma Spoorloos loopt al jaren.  Een zoektocht naar een vader of een moeder.  Een jongen, wat onbeholpen, komt op bezoek.  Hij wil weten wie zijn peter en meter waren, maar vooral wie zijn moeder is, van wie hij geen nieuws heeft.  Hij wou dit graag te weten komen voor kerstdag, temeer dat hij de dag vóór kerstmis geboren is.

Kerstdag en nieuwjaar zijn dagen waarop wij familiebanden nauwer naar elkaar toehalen.  De liturgie verwijst ons tijdens die dagen naar een gezin in Betlehem.  Het leefde in bange situaties.  Het land was bezet.  Maria, die zwanger was moest zich met Jozef laten inschrijven.  Daar was niet veel aandacht voor een vrouw die zou bevallen.  Aldra moeten zij op de vlucht, omdat de koning het kind niet duldt (Mt. 1-2; Lc.2). 

Ten opzichte van kerstmis is het feest van de heilige familie een betrekkelijk jong feest.  Liturgisten rangschikken het onder de devotie- en ideeënfeesten.  De verering van de heilige familie met Jezus, Maria en Jozef kreeg in de negentiende eeuw een grote stimulus vanuit Canada.  Paus Leo XIII was die gedachte zeer genegen.  In de heilige familie zag hij en velen met hem een gelukt voorbeeld voor de bedreigde christelijke familie.  Het beeld van de familie wijzigt voortdurend.  La famille réinventée.  Bioéthique et société (Le Monde Magazine 4 dec.2010).  De vooruitgang van de wetenschap heeft de vormen van voorplanting en ouderschap gewijzigd.  Heeft ze daarom de raadgevingen van vorige geslachten overbodig gemaakt?  Confucius heeft als wijze in China veel aandacht besteed aan de eerbied voor ouders en voorouders.  De strenge wetten van het één kind beleid remmen de kinderwens van ouders.  Wanneer een jongen meer telt dan een meisje, heeft dit daar de dood van vele meisjes tot gevolg.  Het leidt tot het verwende kind, het enige dat telt en dit stelt vragen naar de toekomst, zowel voor de consumptie als voor werkkrachten.

Hoe zou Jezus Sirach nu schrijven over het vierde gebod?  Zijn naam is verbonden met een Hebreeuws boek dat tussen 190-180 a.c.n. in Jeruzalem werd geschreven.  Zijn kleinzoon heeft het rond het jaar 132 a.c.n. in Egypte naar het Grieks vertaald.  Dit boek behoort tot de deuterocanonische boeken.  Dat zijn boeken die niet in de Joodse canon staan.  Ze zijn opgenomen in de Septuaginta, de Griekse vertaling van de Hebreeuwse boeken.  Deze boeken zijn niet overgenomen in protestantse bijbels.

Een wijze is van een ander genre dan een profeet.  Jezus Sirach haalt zijn wijsheid uit de Thora en hij stelt een joods savoir vivre samen en maakt dit begrijpelijk voor Griekse oren.  In de decaloog luidt het vierde levensgebod: “Eer uw vader en uw moeder.  Dan zult u lang leven op de grond die de Heer uw God u schenkt” (Ex. 20,12; Deut. 5,16; Lev. 19,3).  God wil dat wij mensen eren die ons leven, gemeenschap en geloof geven (Leven vanuit het geloof. Leidraad voor het toegepast christen zijn, p. 243-288;. KKK 2218-2220).

Ouders hebben op hun kinderen voor dat zij meer levensjaren tellen en dat zij hun het leven hebben geschonken en hen helpen bij hun groei en ontwikkeling.  Dit is de grond van onze achting en onze dankbaarheid.  “Het komt er op neer dat je voor jezelf goede ouders kiest”, zei Bob.  Er zijn kinderen die van bij het begin door hun ouders kwetsuren hebben opgelopen en ze wellicht nooit meer kwijt geraken.  Er zijn processen ingespannen tegen ouders door wie gehandicapt geboren werd.  Er is het leed van kinderen, geleden tijdens een verblijf in instituten en centra.

In zijn uitweiding over het vierde gebod haalt Sirach een beschouwing aan over ouderwordende ouders.  Hoogst actueel.  Het doet pijn wanneer deze verouderen en door dementie getekend zijn.  Het is de zorg van een generatie, gesandwicht tussen kinderen, ouders en soms grootouders.  De vier generaties!  Groeien in jaren betekent dat wij onze ouders kunnen aanvaarden zoals ze geweest zijn. 
Een papa vertelt: “Wij zitten volop in de pubers met Inge (16) en Joris (15).  Ons Saartje (10) houdt ons onschuldig jong.  Gisteren kwam Dirk zijn zoon Willem ophalen die bij Joris is blijven slapen.  Willem is ook 15 en hij ging reeds enkele malen op Kazou-kamp samen met Joris.  Goeie babbel over de angst die wij uitstaan.  Het is niet vanzelfsprekend vandaag met pubers.  We hadden het over de noodzakelijkheid om los te laten en hoe moeilijk dat is.  Inge is met een vriendin naar ‘I love techno’ geweest, die grote ‘mega’ fuif in Flanders Expo.  De ouders konden kaarten kopen, maar dat zag ik dan weer niet zitten.  Hen daar weg proberen houden en zo een verboden vrucht creëren is geen alternatief.  We hebben wel veel gepraat met haar en deze open communicatie lijkt mij essentieel.  Kost wat kost willen we een goede relatie met onze kinderen cultiveren.  Je hoort immers veel ontsporingen.” 
 

Elkaar ondersteunen om de moed niet te verliezen (Kol. 3,21).  De weg naar volwassenheid is lang.  Waarom komt een mens niet onmiddellijk als volwassen ter wereld?  De adolescentie is een periode die elkeen doormoet om groot te worden.  Het is een periode met veel risico’s.  De adolescent zit in een scharniersituatie tussen kind en volwassen.  Het is een innerlijke verontrustende zoektocht.  Hij is als een kreeft in verandering (rui); de schaal is er af, een nieuwe komt.  We zijn alle op zoek naar evenwicht in een tijd met fantastische beweeglijkheid.  De mama van Joris zei dat het gsm-verkeer bijdraagt tot deze mobiliteit en instabiliteit.  Voortdurend, op elk moment worden nieuwe afspraken gemaakt en andere ongedaan gemaakt.  En ouders moeten klaar staan op elk moment van de dag en de nacht!?

 

Een familie, wat is een familie?

Mensen die door bloed verbonden zijn?

of door geest vereend?

Die zich goed gevoelen bij elkaar?

of ruziën over bagatellen

tot ze elkander vinden bij 't dragen van de rouw? 

Begint ze bij man en vrouw

of zijn het de kinderen die ze maken?

Wat is een familie?

mensen die groep vormen en bij elkander horen?

of die mekaar moeilijk verdragen

maar elkander ook niet kunnen missen? 

Zijn we als mensen familie van elkaar

of zeggen we dat zo maar?

of begint familie bij mensen

die geloven in een weten en voelen

dat ze eigenlijk van elkander willen houden? 

Het kan dat alles zijn

maar het laatste het meest.

Ward Bruyninckx

 

Dat vooral op de dag van de (heilige) familie ervaringsdeskundigen getuigen.  De ouderen onder hen zullen allicht bevestigen dat rust en stabiliteit het uiteindelijk halen.  Gods boter drijft wel boven (F. Timmermans).  De schrijver van de brief aan de Kolossenzen deelt de overtuiging dat we met goedheid, bescheidenheid, zachtmoedigheid en geduld veel bijdragen tot de opbouw van de gemeenschap (Kol. 3,12-13).

Laten we het nieuwe jaar ingaan met een wens van pater Denneman, KTRO: “Dat de levenskracht van voorouders en de idealen van kinderen je dragen, dat vreugde om wat is geweest en de verwachtingen naar wat komt je staande houden.”