23e zondag door het jaar (2009)

×

Waarschuwing

JUser: :_load: Kan gebruiker met ID: 477 niet laden

WOORD VAN WELKOM

Op deze ochtend zijn we getuige van een ontmoeting tussen Jezus en een man die bevrijd wordt uit zijn isolement. Samen komen in de kerk betekent dat we ons verbonden weten met elkaar en met de gehele kerk. Het is Christus die ons met elkaar verbindt. Hij raakt ons en wil ons open maken. Hij spreekt Effata .Mogen wij ook vandaag weer zijn woord verstaan en open gaan voor wat God tegen ons zegt. Moge zijn woord van leven ons hart bereiken.

HOMILIE

Taal is overal. Van 's morgens vroeg tot 's avonds laat, worden we omgeven door taal. We gebruiken taal voor onze gesprekken, voor brieven en mails. Taal hebben we nodig om in contact te treden met elkaar, met de wereld om ons heen en ook om te lezen en te horen wat er in de wereld gaande is. Maar ook in onszelf, voor onze persoonlijke bezinning en reflectie hebben we woorden nodig om te weten en te beseffen wat er leeft in ons innerlijk. De mens wil ook graag zichzelf kunnen uitdrukken en de vrije meningsuiting is een groot goed in onze samenleving. Als die wordt ingeperkt, voelt de mens zich bekneld en misschien zelfs gekwetst. Dat maakt de vraag waar de grenzen van de vrije meningsuiting ligt, zeer ingewikkeld en gevoelig. Dat die grens bestaat, is voor mij zonneklaar, maar welke grens er is en wie dat moet bepalen is niet zo eenvoudig.

Ook God heeft menselijke taal gebruikt om zich bekend te maken onder de mensen. Profeten werden geroepen en gezonden om soms tegen de wens van koningen en andere machtige lieden in, Gods boodschap over te brengen. Deze stem van God die in menselijke, profetische taal klinkt, herinnert de mens steeds weer opnieuw aan de hoge opdracht en verantwoordelijkheid die hij heeft meegekregen.

De mens die vandaag bij Jezus gebracht wordt, heeft zijn taal verloren: hij kan niet spreken, hij kan niet horen. Hij kan niet communiceren met de mensen om hem heen, maar sterker nog: deze mens is op die manier buiten de scheppingsorde geplaatst en kan niet in contact treden met de levenswekkende aanwezigheid van God. Hier is meer aan de hand dan slechts een handicap. Natuurlijk is het lastig wanneer je niet kunt horen of slechthorend bent. Ondanks alle hulpmiddelen die tegenwoordig voorhanden zijn, is een mens die doof of slechthorend is beperkt in zijn/haar mogelijkheden tot contact. De mens die bij Jezus gebracht wordt heeft een nog groter probleem. Hij is zo passief dat hij zelf niet kan komen bij Jezus. Hij is afhankelijk van de goede wil van mensen om hem heen. Hij kan zelfs niet meer roepen om hulp, een roep waar Jezus normaal gesproken maar al te graag op in gaat omdat de mens die roept naar God, getuigt van hoop en vertrouwen. Deze mens lijkt zijn hoop en vertouwen te hebben verloren.

Dit genezingsverhaal kenmerkt zich door een bijzonder contact tussen Jezus en de zieke mens. Bijna alle zintuigen worden ingeroepen om de mens te bevrijden van zijn opgesloten zijn. Jezus spreekt en de evangelist Marcus hecht eraan om het Hebreeuwse woord Effata opnieuw te laten kinken. Ook in onze vertaling is het gelukkig blijven staan en we horen nog meer dan in andere verhalen Jezus zelf aan het woord. De afstand van eeuwen en de afstand in taal valt even weg nu we een woord van Jezus zelf horen: Effata, ga open. Bovendien horen we hoe dit woord met een zucht gepaard gaat: we horen de levensadem van Jezus en daarin mogen we verstaan dat Jezus zijn heilige Geest opnieuw schenkt aan deze gekwetste en geschonden mens die geïsoleerd leeft.

Mensen die makkelijk en veel praten kunnen evenwel sprakeloos zijn. Veel spreken in onze samenleving is eigenlijk leeg en inhoudsloos. Lang niet altijd vraagt de mens zich af waartoe hij spreekt. Wat is het doel van onze taal en communicatie? Dit bij uitstek sociale aspect van ons bestaan, wordt soms zeer individualistisch gebruikt. Niet de communicatie staat voorop, maar de uitdrukking van de persoonlijke meningen en gevoelens staan voorop. Hoe belangrijk dit ook is, doel is toch dat dit met een ander gedeeld kan worden en dat deze uitwisseling gemeenschap en verbondenheid tussen mensen schept, ook wanneer er verschillen van meningen en inzicht en gevoelens blijven bestaan.

De discussie over de meningsuiting in onze Westerse samenleving, die steeds weer oplaait, geeft daar geen antwoord op. Doel moet zijn dat mensen uit hun isolement bevrijd worden en dat zij niet door hun eigen meningen en innerlijke gevoelens uitgesloten worden. Soms breekt een scherp geuite mening en opvatting meer af dan dat deze opbouwt. De mens die voortdurend zijn eigen meningen ventileert en zich niet bekommert om wat dit de ander doet, kan net zo geïsoleerd raken als de doofstomme uit het evangelie.

Ik denk hierbij ook terug aan mijn bezoek aan de begraafplaats Sint Petrus' Banden afgelopen vrijdag. Deze katholieke begraafplaats is uitgebreid met een nieuw grafveld. Als deken van Den Haag was ik uitgenodigd om namens de bisschop dit grafveld te zegenen. Een meterhoog spandoek maakt al maandenlang de bezwaren duidelijk van één buurman die op een niet mis te verstane wijze en naar mijn smaak veel te grove toon zijn ongenoegen duidelijk maakt over de dodenakker die aan zijn perceel grenst. Het spandoek staat er nog steeds ook nu de uitbreiding een feit is en er mensen zullen komen om hun dierbaren te begraven. Een goed voorbeeld van nutteloos en leeg spreken.

Het vermogen tot spreken en communiceren dat de Heer ons gegeven heeft, staat voor ons in het licht van de profetie van Jesaja: de chaotische wereld omvormen tot een samenleving van vrede. De woestijn zal gevoed worden door beken en rivieren en waterbronnen. Jezus heeft deze profetie belichaamd en Hem noemen we dus het Levende, Mensgeworden Woord van God. Daar waar Hij komt en waar mensen door Hem worden geraakt, komt er nieuw leven en komt er nieuw samen-leven van mensen. Wanneer mensen hun eigen woorden laten voeden door God zal hun woord Levend Water kunnen zijn dat leven geeft aan mensen om hen heen. Moge dat ook ons gegeven zijn. Amen