Hoor en doe... B (2012)

Twee weken terug hoorden we bij onze Bavoschool

rabbijn Smueel Spiero het Kaddish zingen, het rouwgebed

voor de vermoorde Haarlemse joden die die dag,

(70 jaren terug) waren weggevoerd en daarna in Auschwitz waren vermoord.

Het was voor ons allen ontroerend de oude taal te horen

van het volk van Jesus.  Zo klonk bij ons op de stoep

opeens het plechtige Oud Hebreeuws zoals dat in de synagoge klinkt.

Wij hadden net in onze kerk Latijn gezongen,

dat was de taal die in Jesus’ dagen alleen gesproken werd door de soldaten,

de tollenaars en de officiële Romeinse ambtenaren maar nu hoorden we

het Hebreeuws zoals Jesus dat toen ook in de synagoge hoorde.

 

Als christelijke Bijbellezer kennen we enkele woorden

uit de talen waarin Jesus zelf is opgevoed:

het deftige Hebreeuws van de synagoge en het platte Aramees thuis.

Kennen we die talen nog?

 

Ja we kennen allemaal het hebreeuwse begin van Psalm 22:

'Eli, Eli, lama Sabbachtani' hét woord van smart en wanhoop:

'God mijn God waarom hebt u mij verlaten'.

maar ook het Aramese TALITA KOEMI, meisje sta op.

 

Vaak als er hele belangrijke momenten zijn in het evangelie

hoor je opeens zo'n citaat uit de Bijbelse oertaal.

Vandaag weer: EFFETA.

 

Onze Syrische vrienden die jaren geleden bij ons in huis waren

hebben ons toen geleerd hoe je het uit moet spreken:

niet effEta maar Eftah.  Eftah, het moet een belangrijk woord zijn

en dat is het ook: GA OPEN. 

 

Het woord dat uit de mond  van God heeft geklonken

ooit in het Paradijs toen de Enige zijn levensadem blies 

in de uit klei geboetseerde mens:  GA OPEN, 

laat de Geest van God bij je binnen, LEEF: 'Efftah': GA OPEN!

 

Meer dan een woord dat toevallig gesproken is

tot een dove mens die ze bij Jesus brengen.

Het staat voor de oproep

die we in het Oude en het Nieuwe Testament regelmatig horen:

'wie oren heeft om te horen: dat hij hore!' 

Heel Gods omgang met de mensen is erop gericht

dat mensen zullen HOREN,

zijn woord in zich op zullen nemen.

Is niet het kerngebed van heel de joodse liturgie

het HOOR ISRAËL? Als dat woord klinkt

veert heel de gemeenschap op en gaat staan...

 

En het gaat dan niet alleen om het ‘horen’

maar het gaat om het horen OM TE DOEN. 

Heel Jesus' leven is er op gericht  hoorders te vinden van het woord

die het woord van God, (zijn opdrachten) gaan uitvoeren. 

 

Maar Hij treft -net als alle profeten- veel onbegrip en onwil aan.

Er is dan van een niet kunnen verstaan

is er sprake van een NIET WILLEN verstaan .

 

Wij kennen daarvoor de  

(een beetje discriminerend uitdrukking) Oost-Indisch doof. 

Jesus merkt dat zijn leerlingen vaak hevig aan die kwaal lijden.

 

Vandaar dat het heel spannend wordt als Jesus geconfronteerd wordt

met een echte dove tot wie het Eftah klinkt.

 

Dat woord wordt zo niet alleen tot die ene man gezegd 

maar over die ene man heen tot ieder die niet horen kan of wil. 

De goede afloop geeft ons hoop.

Er is hier sprake van een doorbraak, 

een dove blijft niet doof

dingen die onveranderbaar zijn veranderen.

Er is bevrijding, vernieuwing!

 

We horen in de evangeliën spreken over vele wonderen die Jesus doet.

Maar altijd hebben die wonderen een bijzondere betekenis.

Jesus geeft door zijn genezingswonderen als het ware les.

 

1 Als hij ziet hoe VERBLIND mensen vaak zijn,

niet WILLEN zien wat er aan de hand is -zoals in het openingsgebed stond- ,

langs elkaar heen blijven lopen,

niet zien wat hun aan goed voorbeeld en inspiratie wordt getoond,

neemt Jesus -om al die mensen te beschamen,

een lichamelijk blinde bij de hand en zegt: ZIE.

 

2 Als hij ziet hoe de mensen afdwalen van de goede wegen

en zomaar wat ronddwalen neemt Hij een lamme bij de hand

en zegt: STA OP EN WANDEL.

En de lamme wandelt met hem mee en gaat de anderen voor

op de goede weg met Jesus mee.

 

Maar 3 het teken van vandaag is het allerbelangrijkste teken

wat er gedaan kan worden.

Het gaat om de allernoodzakelijkste,

overal aan voorafgaande genezing die tot stand gebracht moet worden...

anders wordt het niets met Gods Koninkrijk:

het doorbreken van de onwil om te horen.

 

De beschrijving van dit wonderverhaal

(beter: teken-verhaal) is merkwaardig.

Het is net of Jesus er veel meer moeite mee heeft om dit teken te doen

dan alle andere genezingen: Jesus zucht er van.

 

Was Hij dan niet machtig en vol van Gods kracht

om grote dingen te doen?

Dat was Hij en dat is Hij nog.

Maar er is één ding waar zelfs God moeite mee lijkt te hebben

en dat is het binnenkomen in het hart van de mens.

 

God is almachtig en alwetend...

dat hebben we allemaal geleerd in de catechismus vroeger

en de mens is dat niet. 

Toch is er één ding dat God niet kan: 

de beslissing overnemen van de mens zelf

om met Hem in contact te willen komen,

de woorden te horen en ze te gaan doen.

 

God kan aan de deur kloppen bij het mensenhart,

en dat doet Hij ook.

Hij kan signalen geven, heel duidelijk soms.

Maar de knop om de deur van het mensenhart open te maken

ZIT AAN DE BINNENKANT 

en er is er maar één die de deur open kan doen, de mens zelf.

 

Deze maand wordt  het joods Nieuwjaar gevierd.

Dan zal er op de ramshoorn worden geblazen

OM AAN HET BEGIN VAN HET NIEUWE JAAR

ONZE OREN OPEN TE BLAZEN VOOR GODS WOORD

is de uitleg van dit gebruik.

En dan zal weer het grote gebod klinken HOOR ISRAËL.

 

In het Marcusevangelie gaat dat aan de christelijke grondwet vooraf.

We zullen het over enkele weken horen.

 

Van Maria wier geboortedag wij gisteren vierden

is het antwoord bekend:

MIJ GESCHIEDE NAAR UW WOORD. 

Geen slaafs antwoord maar een bereidheid om mee te doen

met wat God van ons aan actie vraagt.

 

II. Als de mens zich werkelijk zo wil bekeren

naar God toe kunnen er grote dingen gebeuren,

dan kan de wereld nieuw worden..

dan kan de vrede doorbreken en de aarde bewoonbaar zijn voor allen.

Een groots visioen opent de profeet Jesaja

voor onze ogen en oren in hoofdstuk 31.

 

We horen spreken over een woestijn

die zal opbloeien als een bloem,

- over mensen die eerst met knikkende knieën hun weg gaan

maar die kracht krijgen om met God te wandelen.

- Over mensen die radeloos zijn maar die moed krijgen

om weer verder te gaan. En dan klinkt als het triomfantelijke:

'de ogen van de blinde gaan open,

de oren van de dove worden geopend, de stomme zal het uitjubelen

en de kreupele zal springen als een hert'.

Precies de dingen die in het evangelie van Marcus

allemaal beschreven worden.

 

Een goede nieuwe toekomst komt in zicht.

Er komt een doorbraak;

Jesus maakt het schijnbaar onmogelijke mogelijk:

mensen gaan zich openstellen voor God.

 

De dove uit het evangelie is genezen en kan weer horen:

nu is het wachten op de genezing van alle anderen

die niet willen horen, van onszelf misschien ?

 

Samen zijn wij geroepen antwoord te geven

op de uitnodigingen van God,

samen verantwoordelijk voor het grote werk van God,

die middels zijn zoon heeft gezegd: Effeta, ga open.

 

Dan geef ik jou mijn woorden van troost om je te sterken,

ik geef je mijn heilige Geest om overeind te blijven

en je zult die woorden,

tot zegen van velen,

volbrengen.

En je zult het met Mij als Supporter, heel goed doen.