Met hart en ziel aan ons getrouwd (2013)

De voornaam op een doopkaartje laat niet altijd toe uit te maken of de ouders de geboorte aankondigen van een jongen of een meisje. Een aantal namen zijn immers ongewoon. Duidelijk is evenwel hun vreugde om het nieuwe leven in hun gezin. Kinderen promoveren een man en een vrouw tot vader en moeder. De kern van een huwelijk is de keuze van een man en een vrouw voor elkaar en hun bereidheid leven te schenken en kinderen op te voeden. 

Een homilie over het gezin is moeilijk. Gezinrelaties staan immers onder druk. De toehoorders zijn heel gevarieerd. Wie door moeilijke keuze zijn gegaan, beluisteren kritisch de soms te hoge geïdealiseerde taal over de Heilige Familie.

Het nieuwe gezin, een veelvormige hoeksteen (Liselotte Anckaert).

Er is een verscheidenheid aan samenlevingsvormen: het kerngezin met twee ouders (man en vrouw) en kinderen; het nieuw – samengestelde gezin: een of twee gescheiden ouders met elk hun kinderen; het holebi-gezin; het single-gezin; het meergeneratie-gezin, zoals een gezin met grootouders. Al deze mensen hebben het verlangen thuis gelukkig te zijn en thuis te zijn in geluk. Ze hopen het te realiseren in een maatschappij met economisch, sociaal en cultureel zware uitdagingen.

Paus Franciscus roept van 5 tot 19 oktober 2014 een buitengewone, thematische Bisschoppensynode samen. De synode krijgt als thema: ‘De pastorale uitdagingen voor het gezin in de context van de evangelisatie’. Het voorbereidend document en een vragenlijst zijn te vinden op www.kerknet.be

Het gezin is inderdaad een unieke plaats. 

Het is een plaats, waar jezelf kan ontplooien en waar je kan opgroeien,
waar waarden en kennis doorgegeven worden,
waar je leert met anderen om te gaan,
waar je ook leert met anderen rekening te houden,
waar anderen welkom zijn.

Het gezin is een warme plaats, een echte thuis
waar je je veilig en beschermd voelt,
waar je de kracht vindt om de buitenwereld aan te kunnen,
waar liefde en gelijkheid tussen alle gezinsleden centraal staan.

Het gezin is de kern van de samenleving (Nieuwe gezinnen, betere ideeën, Uitgave CD&V in het jaar van het gezin 2004, maar tien jaar later nog geldig).

Het verbond tussen man en vrouw krijgt voor christenen een stevige band door het sacrament van het huwelijk. Daar doorheen straalt God die liefde is (K.K.K, 1601). Het christelijk gezin, die kleine kerk is een huiskerk (Lumen Gentium  11). Over de waardigheid en de waardering voor het gezin spraken de concilievaders in de pastorale constitutie Gaudium et Spes (G.S, 47-52).

Een onderzoek van het Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen in 2008 gaf aan dat geloof en religie duurzame partnerrelaties bevorderen en dat ze de zorg voor kroost en ouders stimuleren (Zin in het gezin, Lannoo, 2008).

Jezus is in een gezin geboren. Er is weinig bekend over dit gezin van de timmerman in Nazareth. Het was betrokken bij de wederwaardigheden van een dorpsgemeenschap onder Romeinse bezetting. Het gezin van Jozef en Maria maakte deel uit van een grote gemeenschap, zodat de tijdgenoten spraken over zijn broers en zussen die onder hen leefden (Mt. 13,53). Middeleeuwse kunstenaars lieten schilderijen na over de verwantschap (Heilige Sippe) van Jezus, waar hij met grootouders en familieleden afgebeeld staat.

José Saramago, Nobelprijswinnaar, tekent in ‘Het evangelie volgens Jezus Christus’ op een weinig orthodoxe wijze de zorgen die op het gezin van Jozef en Maria drukten.

Schroom voor het mysterie van de ander

Wat is er zo merkwaardig aan dit gezin van Nazareth? Het besef van het mysterie, dat elkeen in dit gezin in zich draagt en dat hen vervult.

Jozef werd geprezen als een rechtschapen man. Jezus heeft van hem geleerd, hoogstwaarschijnlijk het beroep van timmerman, maar vooral zin voor gerechtigheid. Jozef werd gevraagd om het mysterie van Maria en van het kind Jezus te aanvaarden, het te eerbiedigen en te beschermen. Hij droeg zorg voor hen. Deze zorg was heel sterk tijdens de vlucht naar Egypte, waar hij Maria en het kind in veiligheid bracht. Op die wijze doorleefde hij innerlijk de geschiedenis van zijn volk, dat uit de woestijn moest weggeleid worden. Een gezin kent de woestijn, een tijd van angst, een periode van hardheid. 

Een Romaans houten beeldje uit Galicië toont het ezeltje met daarop Maria die als ‘een stoel van wijsheid’ Jezus draagt. In zijn eenvoud drukt dit Romaans beeld de wijding uit die het gezin van Jozef en Maria vervulde.  De Koptische christenen houden de legenden levendig rond het bijbels verhaal over de vlucht naar Egypte. Ze zeggen meteen dat Jozef, Maria en Jezus door hun vlucht naar Egypte en door hun verblijf in het land van de farao verbonden zijn met zoveel gezinnen, die door oorlogsgeweld en andere vormen van onrecht hun huis moeten verlaten, onzeker over de toekomst.

Jozef liet zich leiden door het woord: “Wees niet bevreesd.” Hij kreeg de opdracht een naam te geven aan het kind, want Jezus zou redding brengen aan zijn volk. Meer nog dan Jozef was Maria overtuigd van het mysterie van haar zoon. Aan haar was gezegd: “Vrees niet, Maria.  Je zoon zal groot zijn en Zoon van de Allerhoogste heten.”

Maria werd uitgenodigd moeder te worden en de zending van Jezus te aanvaarden. Zij hoort als het ware de engel zeggen: “uw kinderen zijn uw kinderen niet.” Jezus heeft van Maria de beschikbaarheid geleerd, vooral ontvankelijk te zijn voor wat God van mensen vraagt. Zowel Jozef in het evangelie van Matteüs als Maria in dit van Lukas horen de zelfde  boodschap: “Wees niet bevreesd, heb geen angst om het avontuur met Jezus aan te gaan.”

Met eenzelfde vertrouwen mogen mensen aan elkaar hun ja-woord geven en eerbied hebben voor het mysterie van het mens-zijn dat man en vrouw, dat kinderen en ouders dragen. Zo trekken zij door de ‘Vier seizoenen van liefde” (Katie Velghe).

De weg van Maria en Jozef met Jezus ging gepaard met pijn en leed, vooral die twee keren dat zij in Jeruzalem waren. Als hij twaalf jaar was, bleef Jezus er alleen achter. Hij wou vertoeven bij de dingen van zijn Hemelse Vader. Wij kunnen ons inbeelden met welke gevoelens Jozef en Maria terugkeerden. Ze onthielden dat het mysterie van God het leven van Jezus bepaalt, zelfs wanneer hij verder opgroeit als een gewone jongen in “wijsheid en in welgevalligheid bij God en de mensen.”

Jezus heeft het gezin geëerbiedigd en het verbond tussen man en vrouw geprezen (Mt. 18,5-6). Hij heeft vaak oog gehad voor de pijn van ouders die naar hem toe kwamen met hun zorgen over zoon of dochter. 

In grote dankbaarheid

Jezus heeft het gezin niet verabsoluteerd. Hij heeft zelfs stevige familiebanden ondergeschikt gemaakt aan de inzet voor het Rijk Gods (Mt 10,37). Jezus beschouwt hen die de wil van zijn hemelse Vader volbrengen als zijn moeder, zuster en broeder (Mt 12, 46-50). 

Waar mensen aan gemeenschap bouwen, zullen zij dag aan dag zorgen voor begrip, voor liefde, verzoening. Zij zullen dankbaar zijn, omdat zij voor elkaar geschenk zijn. Op die wijze werken zij aan een harmonieus gezinsleven.

De interdiocesane dienst voor centrum voor gezinspastoraal geeft ondersteuning aan gezinnen (www.gezinspastoraal.be) en informeert langs zijn nieuwsbrief.