Het licht van de solidariteit

Beste vrienden,

Ik weet niet hoe het U is vergaan, maar bij het horen van de eerste lezing heb ik toch even moeten slikken. Wat somt Jesaja daar toch allemaal in één adem op?  Hij spreekt van de tegenslagen die een mens allemaal kunnen overkomen. Jesaja noemt hier de vier grootste catastrofes die u als mens kunnen overkomen: honger, dakloosheid, absolute armoede en bloedverwanten.

Leest U het gerust nog maar eens na: deel uw brood met wie honger heeft, neem arme zwervers in uw huis op, kleed een naakte die ge ziet en onttrek u niet aan uw verwanten. Daar zet Jesaja onze bloedverwanten toch wel tussen de ergste dingen die ons kunnen overkomen.

Goede vrienden, ook al geeft ge het nu misschien niet toe, maar voor sommigen komen die woorden van de profeet toch als het ware ook uit hun hart. Pest en Cholera zijn wel erg – maar de eigen verwanten kunnen soms nog veel erger zijn. Ze overvallen u trouwens op dezelfde manier als een onafwendbare slag van het noodlot – want een partner of vrienden, die kunt ge zelf uitkiezen, maar uw ouders, zussen en broers en de aangetrouwde verwanten, die krijgt zo maar, zonder dat ge daar iets kunt aan doen.

En dan zegt de profeet: onttrek u niet aan uw verwanten. Hij zegt het met dezelfde intensiteit als waarmee hij ons aanzet om de hongerigen te spijzen, de naakten te kleden en de daklozen te herbergen. Zo belangrijk en noodzakelijk die dingen voor de profeet zijn, voor hem is even belangrijk en noodzakelijk dat ge u niet aan uw verwanten zoudt onttrekken. Hoe is Jesaja toch op die gedachte gekomen? Waarom vernoemt hij de bloedverwanten nu juist ook in dit verband?

Voor Jesaja gaat het hier in de eerste plaats om solidariteit. Maar bij de solidariteit met de armen en de zwakken denkt de profeet er blijkbaar niet alleen aan dat er daar sommigen onze hulp nodig hebben. Door het vermelden van de bloedverwanten maakt hij ons duidelijk, dat het om meer gaat dan om alleen maar om steun aan behoeftigen. Het gaat er blijkbaar niet alleen om dat er daar mensen zijn die me juist nu nodig hebben, het gaat vooral om het feit dat wij elkaar wederzijds nodig hebben, dat we op elkaar aangewezen zijn. En daarvoor is verwantschap, die nauwe familiale vervlechting, die mensen als het ware met een geheimzinnige band met elkaar verbindt, het beste beeld. Wie vandaag ziek is, kan diegene zijn waarvan morgen de verpleging van een andere afhangt. Wie vandaag in een financiële noodsituatie verkeert, kan diegene zijn die morgen mijn laatste mogelijkheid is om hulp te krijgen.

Niet eenzijdig! Solidariteit berust op wederkerigheid. Wij zitten allemaal in één boot en niemand van ons kan de eisen van de tijd alleen aan! In een familie weet men dat. Daar heeft men verantwoordelijkheid voor elkaar – of ge dat nu wilt of niet. In een familie moet het gezamenlijke boven het individuele belang staan Anders loopt de familie op de klippen. Daar herinnert de profeet ons aan, en zijn vermaning heeft ook in deze tijd nog een heel bijzondere betekenis. In het tijdperk van Facebook en Twitter, van Instagram en Wikipedia, in een tijd waar pakjes van digitale bestellingen over heel de wereld worden geleverd, is er geen noemenswaardige afstand meer tussen de mensen onderling. Wij zitten inmiddels in een boot waarin de ganse mensheid heeft plaatsgenomen. Wanneer die boot kapseist is heel de mensheid verloren. Wie in onze tijd die les van solidariteit niet heel snel leert en toepast, riskeert er de oorzaak van te worden dat het wereldschip tenondergaat.

Ook al irriteren de chinezen ons even erg als die tang van een tante Germaine in het volgende dorp, wij zijn intussen allemaal al even nauw met elkaar verbonden als met onze buur aan de overkant van de straat. Wie vandaag nog gebaart als zou hij alleen maar zijn eigen schaapjes op het droge moeten brengen, die kan morgen al door de gebeurtenissen worden overrompeld. Denk erom, één nieuw virus in China kan in korte tijd de ganse wereld ziek maken. Tenzij wij er gezamenlijk iets aan doen! Leer onderlinge solidariteit zegt Jesaja, en leer dat snel, want pas wanneer we die onder de knie hebben zal in de donkere wereld terug een licht opgaan!

Amen